Bobath Terapisi (nörogelişimsel terapi), tüm dünyada yeni doğan döneminden sonraki fizyoterapi yaklaşımlarında temel olan bir terapi yöntemidir.
Bobath Terapisi (NGT) Berta ve Karel Bobath tarafından 1940’lı yıllarda bulunmuştur. Pediatrik rehabilitasyon alanında çalışan pek çok terapist yıllar içerisinde bu yöntemin geliştirilmesine katkıda bulunmuşlardır. Bu yöntem fonksiyonel hareket paternlerini fasilite etmek için el temasını kullanmaktadır. Klinikte, bu yöntem çeşitli yaşta ve hastalığı olan çocuklarda kullanılmak üzere modifiye edilmiştir.
Bilimselliği yüksek olan bu yöntem, Serebral Palsi (SP)’li çocuklar başta olmak üzere doğuştan hareket bozukluğu olan bebek ve çocuklar ile duyu motor bozukluklarına neden olan farklı tablolarda yaygın olarak kullanılmaktadır.
Bobath Konseptinde bireysel motor fonksiyon bozukluklarının analizi yapılarak fonksiyonel sınırlılıklara karar verilir. Bobath Terapi konseptinde; doğru hareketi açığa çıkarmak için uygun tutuş teknikleri, ağırlık aktarma, derin duyu, işitsel ve görsel stimülasyon ve fasilitasyon teknikleri kullanılır. Fasilitasyon tekniği ile vücudun kendi kendini ve ortamda vücudunu algılamasını, hareketi değiştirmeyi, vücut kısımlarının hissedilmesi sağlanır. Ayrıca terapötik tutuşlar ve pozisyonlamalar ile tonus regülasyonu düzenlenir.
Bobath uygulaması tüm uygulayıcıları tarafından aynı şekilde uygulanan standart egzersizler ya da aynı kalıp içerisinde kalacak uygulamalar bütünü değildir. Motor, duyusal ya da bilişsek bozukluğun derecesi ne olursa olsun her çocukta uygulanabilecek bu uygulamada belirli akıl yürütme yolları ile çocuklar değerlendirilir. Ardından her terapist (8 haftalık 320 saatlik temel Bobath eğitimini alan fizyoterapist, ergoterapist ve dil konuşma terapisti) klinik ve bilimsel bilgi birikimleri ve tecrübeleri eşliğinde tespit edilen fonksiyonel kısıtlılıklar için özel bir program oluşturur.
Bobath Terapide Amaç
Pozisyonlama, özel el tutuşu pozisyonlarıyla anormal postüral refleks aktivitenin önlenmesi, normal postüral reaksiyonlar ve otomatik hareket tepkilerinin fasilitasyonu, normal motor gelişim basamaklarının geliştirilmesi ve fonksiyonel hale getirilmesi, boyun ve vücut düzeltme reaksiyonlarının geliştirilmesi, tonus regülasyonu, simetrik, orta hat oryantasyonunun sağlanması, ekstremitelerin normal hareket deneyiminin artırılması, duyu girdisinin artırılması ve propriyosepsiyon eğitimidir.
Bobath Terapisinin Teorisi
Bobath Terapisi ortaya çıkan yeni bilgileri, modelleri ve hareket teorilerini geliştirmeye devam etmektir. Fonksiyonel hareket kişisel durumun, çevrenin ve fonksiyonun birbiri ile etkili olmasını gerektirmektedir. Motor becerileri öğrenme ve adaptasyon için uygulama yapmak ve denemek gereklidir. Kişisel motor disfonksiyonların analizi, fonksiyonel limitasyonlara karar vermek için şarttır. Tedavinin odağı ve terapatik tutuşlar, kişisel fonksiyonel sonuçları başarmaya yardım etmede yararlanılan bir metottur.
Merkezi Sinir Sistemi (MSS) disfonksiyonu ile birlikte olan karakteristik hareket disfonksiyonlarını analiz etmek ve tanımlamak için NGT (nörogelişimsel terapi) değerlendirmesi yapılmalıdır. Çocuğun hareket yeteneğini ortaya çıkarmak için hareket problemleri sınıflandırılmalı ve defisitlerin çocugun fonksiyonel becerilerinin açığa çıkmasını nasıl engellediğine karar vermek için klinik tecrübesi olan fizyoterapistler deneyimsiz fizyoterapistlere yol göstermelidir.
Yukarıda sayılan şartlar, uygun dokunmanın önemini, çocuğun aktif katılımını, terapistin çocuğun gereksinimlerine verdiği önemi, motive edici ortamın yaratılmasını, devam eden değerlendirmenin kullanımını, fonksiyonel aktiviteler içerisindeki hareketin kapsamını, dokunma yardımıyla terapistin geri bildirim algısının üst seviyeye ulaşmasını ve önleyici stratejilerin kullanımını vurgulamaktadır.
Bu teknikler algı kaynaklarını değerlendirmeyi, ağırlık taşıma ve ağırlık aktarma tekniklerini gerektirmektedir. Oyun aktiviteleri motivasyon ve bilişsel ve algısal uyaranların önemli unsurunu sağlamaktadır. Uygun donanım ve konumlandırma, terapinin amacına ulaşmasını sağlamaktadır. Böylece çocuk kendi özgüvenini ve uygun oyun alanlarındaki tam bağımsız gelişimini başarmak için gerekli hareket unsurlarını elde eder.